Kiedy oglądałam film, od pewnego momentu zaczęło mi towarzyszyć odczucie, że Magik, Fokus i Rahim żyją po jednej stronie lustra. Po drugiej jest zupełnie inny świat, o którym oni nie mają pojęcia. I to przekonanie pozostało ze mną do dziś. Już wyjaśniam, o jakich dwóch stronach lustra myślę. Z jednej strony oni: zafascynowani hip hopem młodzi ludzie, hip hopem, który jest dla nich czymś więcej niż tylko muzyką. To po prostu ich życie, sposób wyrażania siebie. Z determinacją tworzą kolejne utwory: na byle jakim sprzęcie, w partyzanckich warunkach w pokoju Rahima albo nocą, po kryjomu w szkole, przezwyciężając konflikty, nieporozumienia i trudności, pracując, żeby sprostać nieoczekiwanym obowiązkom (Magik) albo żeby mieć trochę więcej pieniędzy niż tyle co na bilet. Dają z siebie wszystko, można by rzec, że wypruwają sobie żyły. Szczególnie przygnębiająca jest sytuacja Magika, który powinien myśleć o utrzymaniu żony i małego synka. Co prawda Justyna ma dobrze sytuowanych rodziców, można powiedzieć, że pochodzi z innej sfery (domek, nawet zwykły klocek, to coś więcej niż mieszkanie na ponurym blokowisku), ale teściowie oczekują od niego, że stanie na wysokości zadania i zacznie zarabiać na rodzinę. Tymczasem on w momencie, kiedy zespół jest już popularny, kiedy wreszcie wydał swoją pierwszą płytę, kiedy fanki rzucają się na niego i otaczają nabożną czcią, nie ma pieniędzy, aby kupić synkowi prezent pod choinkę. A przecież nie jest człowiekiem znikąd. Idzie za nim sława, jaką zdobył w poprzednim zespole. Koncerty, popularność, ale i harówka, wieczny brak kasy, ciągła szarpanina. Jakieś ponure blokowiska, porysowane klatki schodowe, zadymione, szkolne kible o zabazgranych ścianach, mały sklepik teścia, w którym Magik musi pracować, szary, ponury świat, w którym nie wiadomo, o co chodzi. Na to dręczące pytanie, o co w życiu chodzi, Rahim nie otrzyma od Magika odpowiedzi. Przynajmniej nie bladym świtem po nocy spędzonej na nagrywaniu. Tak wygląda jedna strona lustra. Ale jest i druga, o której kolesie z Paktofoniki nie mają pojęcia. Kiedy oni cieszą się ochłapem, kiedy muszą wyszarpywać jakieś pieniądze za koncert, jakieś zaliczki na poczet płyty, nad którą pracują, ktoś w tym samym czasie na ich sukcesie zarabia. Najpierw szemrany wydawca, oszust. Potem Gustaw, który wiele dla nich robi, roztacza opiekę niczym ojciec nad synami, szczególnie nad Magikiem, ale raczej nie dzieli się zyskami sprawiedliwie. Kiedy Rahim i Fokus muszą dosłownie wyszarpywać mu z gardła dolę nieżyjącego już Magika, aby dać ją jego synkowi, on jak lichwiarz skrupulatnie wylicza im, ile musiał na niego wydać przed tragiczną śmiercią. A jego nowy, srebrny wóz szyderczo śmieje się z ekranu do widza. Ale chyba najbardziej zdumiała mnie scena, kiedy to Rahim i Fokus oglądają transmisję z wręczania Fryderyków i dowiadują się, że ich marzenie się spełniło. Jednak to nie oni odbiorą upragnioną statuetkę! Nie siedzą na sali, tylko na dywanie przed telewizorem, z którego uśmiecha się Gustaw, potrząsając Fryderykiem.
Jak jeszcze można czytać ten film? Oczywiście jak portret artysty, a właściwie artystów. Każdy z nich jest trochę inny. Fokus najbardziej chodzący po ziemi, ale i najbardziej zdeterminowany, żeby namówić Magika do wspólnego grania, a potem, aby doprowadzić zmagania nad płytą do końca. Za maską chłopaka z blokowiska skrywa wrażliwość i tkliwość dla babci. Rahim, który dręczy siebie i innych pytaniem egzystencjalnym: o co w życiu chodzi. I chociaż to pytanie zadawane przez chłopaka o wyglądzie zakapiora może wydawać się naiwne czy śmieszne, przecież wcale takie nie jest. Obaj marzą o koncercie w spodku, ale droga do tego daleka i wyboista. Początkowo muszą się zmierzyć z obojętnością publiczności, która nie na ich występ czeka. I wreszcie Magik. Starszy i doświadczony. Opromieniony sławą i legendą poprzedniego zespołu, guru początkujących hiphopowców, idol nastolatków i takich jak on chłopaków z blokowisk. Zanurzony w muzyce po uszy, odklejony, nieobecny, lekko znużony szumem, który wokół niego. Ale kiedy zacznie rymować, nieważne czy na klatce schodowej, czy na kanapie w pokoju, czy na koncercie, roztacza wokół siebie magnetyczną aurę, wprawiając słuchaczy w zdumienie czy histeryczny entuzjazm. Najbardziej tajemniczy i najbardziej wrażliwy. Artysta przeżywający na zmianę, a może równocześnie, twórczą ekstazę, zmęczenie codziennością i artystyczne rozterki. Muzyka, która jest jego szczęściem, staje się ciężarem, kiedy trzeba ją wypluwać z siebie na akord, bo producent czeka na kolejne kawałki, a czas goni. Rodzina, którą kocha, ale która jednocześnie odbiera czas muzyce. Odkąd pojawiło się dziecko, trzeba mierzyć się z egzystencją. Trzeba być odpowiedzialnym, zaradnym, statecznym, trzeba pracować w sklepie teścia, czego nienawidzi i do czego się nie nadaje. Wieczne zmagania, kompromisy, poczucie winy i niespełnienia, ucieczki i powroty. A jednocześnie miłość do synka. Co sprawiło, że nieoczekiwanie dla wszystkich rzucił się z okna swojego pokoju tuż po świętach i w parę dni po ukazaniu się płyty? Na to pytanie film nie daje jednoznacznej odpowiedzi. Magik gdzieś zapada się w sobie, pogrąża w swoim świecie. (Po obejrzeniu filmu trochę poczytałam i wiem, że jedna z hipotez wysuwana przez Fokusa i Rahima to stan psychiczny, do jakiego doprowadził się Magik, symulując chorobę psychiczną, aby uniknąć wojska. Psychozę film sugeruje, o jej przyczynach nie wspomina. Oczywiście twórcy mają do tego prawo. To nie zarzut z mojej strony, dodaję tak na marginesie.) Wprawdzie nie uroniłam łzy, kiedy Magik popełnił samobójstwo, ale mimo tego historia trzech muzyków z Paktofoniki bardzo mnie poruszyła. Jest w tych, na pierwszy rzut oka, zwyczajnych, może nawet prymitywnych, przeklinających jak szewcy chłopakach coś przyciągającego i fascynującego. Nie tylko prawda ludzkiego losu, ale coś znacznie więcej. Artystyczna pasja i upór, a jednocześnie skromność i prostota.
Nie będę już rozwodzić się o znakomicie odtworzonym klimacie epoki czy o warstwie muzycznej. Na koniec napiszę jeszcze o tym, o czym już wspominałam we wstępie: film Leszka Dawida otworzył przede mną zupełnie nieznany mi świat hip hopu. Zadziwił i zdumiał całkowitą ignorantkę w tej dziedzinie, zmusił do przeprowadzenia błyskawicznych, a więc z konieczności powierzchownych studiów i sprawił, że wprawdzie nie zaczęłam gustować w tym gatunku muzycznym, ale przynajmniej spróbowałam zrozumieć, na czym polega jego magia i o co w tym wszystkim chodzi. Przyznam z pokorą, że dzięki przewertowaniu tekstów Paktofoniki nabrałam podziwu i szacunku dla ich rymotwórczej wirtuozerii. I tym stwierdzeniem kończę refleksje hiphopowej ignorantki o filmie "Jesteś Bogiem".
Właśnie ukazało się drugie wydanie reportażu Anny Bikont "My z Jedwabnego" (Czarne 2012). Przyznam się, że kiedy książka wyszła po raz pierwszy, jakoś nie zdecydowałam się, aby ją kupić i przeczytać. Owszem sprawa Jedwabnego, o której przecież nie sposób było w tamtym czasie nie usłyszeć, jakoś mnie obeszła, przeraziła, chyba jednak nie aż tak, aby sięgnąć po ten opasły reportaż (prawdę mówiąc, nie miałam pojęcia, że to takie tomisko). Od tej pory jednak wiele 
Lubię kino z Danii, dlatego wybrałam się na "Misiaczka". Niby nie jest to nic wielkiego, ale film pozostaje w pamięci. Być może z powodu charakterystycznego dla duńskiego kina chłodnego dystansu i ascezy, które sprawiają, że opowieści o zwyczajnych sprawach i ludziach nabierają wagi. Na pewno za sprawą głównego bohatera, ogromnego, umięśnionego kulturysty Dennisa, którego postura kontrastuje z wrażliwą i nieśmiałą duszą. Nie ma w nim cienia agresji, jest łagodność i nieporadność w kontaktach z kobietami. Tylko w czasie w czasie treningu na siłowni, prężąc przed lustrem swoje mięśnie, czuje się pewnie i swobodnie. Ale i to jest raczej sympatyczne niż odpychające. Ten bohater przyciąga uwagę, nie sposób go nie polubić i nie kibicować jego poczynaniom. Mimo umięśnionych bicepsów i ogromnego tatuażu na jednym z nich budzi czułość. 
Najczęściej jest tak, że reżyser stawiając swego bohatera w ogniu krytyki, daje mu jednak jakąś szansę, pozwala przynajmniej trochę polubić, doszukać się chociażby cienia usprawiedliwienia dla jego postępowania. U Seidla jest inaczej: on nie ma litości dla nikogo. Podobno taki jest zawsze dla swoich postaci, jak przeczytałam w tekście Pawła T.Felisa poświęconym jego twórczości, który ukazał się w Dużym Formacie. Cóż, muszę uwierzyć na słowo, bo dotąd nie widziałam żadnego filmu austriackiego reżysera. Tym samym staje on w szeregu austriackich artystów bezlitośnie chłoszczących swoich rodaków (Jelinek, Bernhard, Haneke, Erica Fischer). 
Napiszę dziś w krótkich, żołnierskich słowach, przejdę od razu do sedna. Otóż pretensje Iris do siostry o to, że przespała się z Jackiem, wydają mi się kompletnie wydumane, podobnie jego wyrzuty sumienia. Przecież tych dwoje łączyła tylko przyjacielska relacja. Żadne z nich nie wiedziało, co czuje drugie. Byli ludźmi wolnymi, dorosłymi. O tym, że Iris jest w Jacku zakochana, Hannah dowiedziała się, kiedy było już po wszystkim. 
Po raz kolejny ostatnio sięgnęłam po literaturę rosyjską, tym razem przeczytałam "Jest noc" Ludmiły Pietruszewskiej (Czarne 2012; przełożył Jerzy Czech), powieść (właściwie mini-powieść) bardzo chwaloną. Już w trakcie lektury skojarzyła mi się z niedawno przeczytaną "Drogą do nieba" Erici Fischer (pisałam). Jest w tych powieściach pewne podobieństwo, chociaż pokazują świat z odmiennej perspektywy. Obie są, między innymi, portretami toksycznych rodzin. Książka niemieckiej pisarki to opowieść córki o jej, nie waham się tego stwierdzenia, nienawiści do matki. Powieść Pietruszewskiej to z kolei monolog matki nie pozostawiającej suchej nitki na córce. Oglądamy świat jej oczami, tylko kilka razy do głosu dochodzi córka, a to za sprawą jej tajnego dziennika odnalezionego i przeczytanego przez matkę. Już tylko ten fakt sporo mówi o stosunkach obu kobiet. 
Krótko o dwóch filmach, bo rozpisywać się nie bardzo jest o czym. Na początek o najnowszym Woodym Allenie. To już trzeci albo czwarty obraz mojego ulubionego reżysera, od kiedy prowadzę te zapiski filmowo-literackie albo literacko-filmowe. Od paru lat już, niestety, niczego specjalnego nie spodziewam się po kolejnych produkcjach Allena. Odkąd przeniósł się ze swoją pracą do Europy, kręci raz lepiej raz gorzej, ale to już nie to, co dawniej. Kiedy kilka lat temu wrócił do Nowego Jorku, aby wyreżyserować na podstawie starego scenariusza "Co nas kręci, co nas podnieca", natychmiast odzyskał formę, czemu dałam wyraz na tych łamach. A "Zakochani w Rzymie"? Z przyjemnością informuję, że ja mile się rozczarowałam. Spodziewałam się wszystkiego najgorszego, a tu niespodzianka. Nie, nie jest to ani nic wielkiego, ani tym bardziej arcydzieło, ale przyjemna komedia w czarujących rzymskich okolicznościach. Naprawdę zabawna. Jakaż odmiana po nijakim i nudnym "O północy w Paryżu". Trochę dowcipnych, ironicznych dialogów tak charakterystycznych dla Allena (niektóre wygłasza sam, jako że po raz pierwszy od kilku lat znalazł rolę dla siebie), trochę zabawnych, komediowych nieporozumień napędzających cztery równolegle prowadzone opowieści, parę niezbyt odkrywczych rozważań o blaskach i cieniach bycia celebrytą. No i jedna z jego ulubionych aktorek, Judy Davis na dokładkę. Na miły wieczór w kinie wystarczy. Lojalnie jednak informuję, że wśród moich znajomych zdania są podzielone.
