Wszystkie pokazane na ekranie historie są przejmujące. Mnie najbardziej poruszyła opowieść o Ingeborg i Andersie. Ich los jest przerażająco smutny. Ona cierpi z powodu samotności. Jednocześnie dotknęły ją trzy nieszczęścia: choroba córki, emerytura i nagła śmierć męża. Ale czy wcześniej na pewno była szczęśliwa? Jej kontakt z mężem wygląda na powierzchowny. Chyba nie mieli sobie wiele do powiedzenia, gdzieś ulotniło się dawne uczucie, nie bardzo potrafią ze sobą rozmawiać. Może dlatego przejście na emeryturę tak ją przeraża. Jej perspektywa to nuda u boku męża. Ale czy w pracy była doceniana? Pożegnanie połączone z inną firmową uroczystością uświadamia Ingeborg prawdę (a może zawsze o tym wiedziała?). Uśmiech, który nie schodzi z jej twarzy, jest mieszaniną uprzejmości, konwencji i niepewności. Na końcu zostanie sama w pustym, zimnym pokoju. Aby udać, że pożegnanie wypadło wspaniale, do jednego bukietu dokupi sobie kilka kolejnych. Bo czy tak żegna się cenioną pracownicę? A potem jest tylko gorzej. Aż żal patrzeć, jak czeka na telefon, jak czepia się każdej okazji, aby z kimś porozmawiać. Desperacko stara się wychodzić z domu: do baru, gdzie pozna Jonasa, do klubu bingo, w którym przesiadują głównie stare kobiety (o tym jak żałosne to miejsce, świadczą idiotyczne nagrody dla zwyciężczyń). Kolejno znosi gorycz porażek. Jonas za seks zażąda pieniędzy, a ona przez moment łudziła się, że chłopak, który mógłby być jej synem, bezinteresownie zwrócił na nią uwagę (aż tak jest zdesperowana i głodna bliskości, że zdecyduje się najpierw na zaproszenie chłopaka do domu, a potem za zapłacenie mu). Mężczyzna, równie samotny jak ona, który się nią zainteresował, nieoczekiwanie umiera. Nieustające pasmo cierpienia i upokorzeń.
Jeszcze tragiczniejsza wydaje mi się historia Andersa. Jest chory: obnaża się przed nieznajomymi kobietami, co rujnuje mu życie. Cierpi, chce to zmienić, leczy się, chodzi do terapeuty, ale efekty są mizerne. Lekarz, też w gruncie rzeczy bezradny, próbuje różnych metod, ale bez większych rezultatów. Pacjent nadal nie radzi sobie ze swoją seksualnością. Znamienna jest scena, kiedy terapeuta zmęczony własnymi problemami odsłania się przed Andersem. Na pytanie, czy człowiek może się zmienić, odpowiada, że może tylko próbować. Ale samo próbowanie, zmaganie się nie uwalnia od cierpienia. W końcu decyduje się na krok ostateczny: samookaleczenie. Upadły i nieszczęśliwy Anders doprowadzony do granic wytrzymałości bardzo przypomina mi bohatera "Wstydu" McQueena. Jest równie samotny: w domu i w pracy, zamknięty w ciasnym pokoju wypełnionym po brzegi metalowymi regałami. Co jest przyczyną a co skutkiem? Samotność jest wynikiem choroby czy nieumiejętność nawiązywania kontaktów spowodowała chorobę?
A Jonas? Jego historia jest najbardziej przerażająca i odrażająca, trudna do przyjęcia. To świadomość tego, co robi, sprawia, że film jest tak ciężki w odbiorze, narusza psychiczną wytrzymałość widza. Delikatna uroda tak bardzo kontrastuje z ciemnymi postępkami. Dlaczego sprzedaje się za pieniądze? Czy to bunt spowodowany odkryciem tajemnicy ojca? Jedno mam twórcom filmu za złe: całkowite puszczenie wątku matki chłopaka. Wygląda na to, że kobieta w ogóle nie interesuje się synem. Dlaczego? Przydałoby się jakieś wyjaśnienie. Reżyser, który jest jednocześnie scenarzystą, tak bardzo skupił się na historii czwórki wyrazistych bohaterów, że całkowicie pominął żonę Andersa, która przecież między innymi w trosce o dobro syna wyprowadza się razem z nim z domu. Co zdarzyło się później między tym dwojgiem? Nie wiemy, bo najprawdopodobniej rozbiłoby to misterną koncepcję filmu. Wielokrotnie pisałam, że drażni mnie poświęcanie realizmu w imię artystycznych ambicji. Ale po tej dygresji wracam jeszcze na chwilę do Jonasa. Jego historia ogniskuje w sobie całe zło świata. Chłopak stale spotyka kogoś, kto bez skrupułów, cynicznie go wykorzysta, folgując swoim chuciom. I za każdym razem są to zwyczajni, niczym niewyróżniający się ludzie. Co z tego, że przygarną, nakarmią, pozwolą zostać, są mili? Robią to w określonym celu. A facet poznany w publicznej toalecie? Najpierw kupi od Jonasa usługę, dopiero potem z troską zapyta, dlaczego to robi. Przecież oni wszyscy mogliby mieć takiego syna. Dlaczego nie pomyślą o tym, zanim go skrzywdzą?
Trudną do zniesienia atmosferę rozbija reżyser ironią. Takie są tytuły kolejnych rozdziałów, na jakie film został podzielony, taki finał. Nie sposób się nie roześmiać, kiedy zdajemy sobie sprawę, jakie miny zrobią za moment uczestnicy świątecznej kolacji. Tym bardziej, że szykują się do niej jak do towarzyskiego boju. Uroczyste, eleganckie, odświętne stroje mają ich zmienić w kogoś, kim przecież nie są, a kim pewnie chcieliby być. Maskarada tym razem się nie uda, o czym oni jeszcze nie wiedzą, ale widz tak. Czy mimo wszystko może im się udać? Tak bardzo są żałośni, ich cierpienie tak wielkie, że chciałoby się, aby wszystko zakończyło się szczęśliwie. Niech znajdą swoje drugie połowy, dadzą sobie ciepło i bliskość, i cudownie się zmienią pod wpływem siły uczucia. Jednak reżyser decydując się na ironiczne zakończenie, zdaje się w to wątpić. Daje widzowi pociechę, ale to złudna pociecha. Drugi finał, epilog nawiązujący do prologu, każe zwątpić jeszcze bardziej.
Smutny, przerażający film. Sponiewierał mnie bardzo. Mimo zastrzeżeń, o których wspominałam, wart jest uwagi.
Ten francuski film przede wszystkim pokazuje dwie prawdy o współczesnej polityce. Prawda pierwsza: celem polityka jest władza dla władzy, rządzenie dla rządzenia. Prawda druga: polityk nie istnieje bez sztabu pomagierów, szarych eminencji
To kolejny film, który obejrzałam w czasie przedłużonego weekendu. Słyszałam o nim wiele dobrego i tym razem, na szczęście, nie zawiodłam się. Zdaję sobie sprawę, że film rosyjskiej reżyserki, Julii Loktev, albo się akceptuje, albo zupełnie odrzuca. Ja należę do tych, którzy oglądali go z prawdziwym zainteresowaniem. Można powiedzieć, że to film o niczym. Ot, takie podglądanie życia, niby niezwykłego, ale pokazane jak w dokumencie, wcale takie ekscytujące się nie wydaje. Na ekranie śledzimy parę globtroterów podróżujących po Gruzji. On Hiszpan, ona Amerykanka (?). Podglądamy ich w podróżniczej zwykłości. Zabawy z dziećmi gospodarzy, u których nocują, wizyta w miejscowej knajpie, zwyczajne rozmowy, spacery, śmiech, a wreszcie treking w górach. Niby nic się nie dzieje, a jednak film magnetyzuje. Kiedy już wydaje się, że tak będzie do końca, nagle wydarzy się coś nieprzewidzianego (w końcu w czasie włóczęgi należy brać wszystko pod uwagę), co na jakiś czas wytrąci wszystkich z równowagi. Nieoczekiwanie wśród beztroski podróżowania bohaterowie będą musieli zmierzyć się ze swoją siłą lub słabością. Czy sprostają? Tego zdradzić nie mogę. 
Pierwsze ujęcia: w kadrze las zielony wiosenną zielenią, a w nim chłopak szaleńczo uciekający przed psem. Po chwili już wiadomo, że widz został wprowadzony w błąd: Adam, bo to on, wcale nie ucieka, pies należy do niego i razem biegną nad rzekę. Ale ta pierwsza scena ma w sobie coś symbolicznego. Adam to tytułowy Cygan tak jak inni jego rodacy zaszczuty przez gadziów. Ale jest ta scena jednocześnie przewrotna. Nie tylko dlatego, że to nie ucieczka. Na ekranie nie zobaczymy już więcej zieleni i radosnej zabawy. Krajobraz szybko zmieni się na jesienny i zimowy, co jeszcze bardziej podkreśli brzydotę otoczenia: szpetną, brudną romską wioskę, brzydkie miasteczko, byle jakie autobusy, kolejową bocznicę. A Adam nigdzie nie będzie uciekał, jest raczej obserwatorem miotającym się między skrajnościami. Kilkakrotnie powtarza się ten sam obraz: stoi nieruchomo, wpatrując się przed siebie wielkimi, czarnymi, nieco zdziwionymi, nieco ciekawymi oczyma.
Cztery wolne dni właśnie niestety się skończyły, a ja wykorzystałam je między innymi na nadrabianie kinowych zaległości. Wybrałam się na "Łowców głów", szeroko reklamowaną ekranizację skandynawskiego kryminału Jo Nesbo. Nie czytałam żadnej jego książki, dlatego nie wiem, czy można wierzyć zapewnieniom, że to kontynuator Stiega Larssona (a może nawet od niego lepszy). Nawet jednak gdybym znała powieść, nie miałabym do czego porównać, bo jakoś dotąd nie przeczytałam "Millenium". Ale ponieważ widziałam europejską ekranizację pierwszej części, mogę zestawić oba filmy. Być może właśnie dlatego wyszłam z kina rozczarowana. Spodziewałam się czegoś równie mrocznego, mocno trzymającego w napięciu. Tymczasem już pierwsze sceny nie przypominają ponurych, skandynawskich kryminałów. Skojarzyły mi się raczej z lekką i sympatyczną "Aferą Thomasa Crowna". Kto widział, wie, że to zupełnie inna bajka. Ten ironiczny, miły początek mogłabym jeszcze wybaczyć, niestety potem film skręca w stronę groteski. Zamiast zaciskać pięści ze zdenerwowania, oblewać się zimnym potem, drżeć ze strachu, miałam ochotę wybuchnąć śmiechem. Jeśli, czytelniku tej notki, byłeś już w kinie, pewnie wiesz, które sceny mogą powodować wesołość. Obawiam się jednak, że nie takiego efektu oczekiwał reżyser. A może się mylę? Przecież Morten Tyldum jest autorem "Kumpli". Ale na tym nie koniec zarzutów. Intryga wydała mi się niezbyt przekonująca, psychologiczny portret (raczej portrecik) głównego bohatera mocno naciągany i łzawy, a zakończenie rozczarowało mnie zupełnie stopniem nieprawdopodobieństwa. 
Po Grossmanie powinnam odetchnąć, ale czasem lubię podtrzymać lekturowy klimat, dlatego od razu sięgnęłam po czekającą na półce "Podróż" Idy Fink (W.A.B. 2012). Książka zaskoczyła mnie tak bardzo (dlaczego, o tym za chwilę), że natychmiast postanowiłam skonfrontować ją ze zbiorkiem opowiadań "Wiosna 1941" (W.A.B. 2011). Jak często w tych notkach zacznę od kilku słów o autorce, która ostatnio przeżywa wydawniczy renesans (jej książki po raz pierwszy wyszły w Polsce kilkanaście lat temu). Nie ukrywam, że i ja sięgnęłam po nie dzięki temu, że w księgarniach ukazały się właśnie wznowienia. Wcześniej właściwie znałam tylko nazwisko pisarki. Ida Fink urodziła się w w roku 1921 w Zbarażu, w czasie wojny podzieliła los innych Żydów i trafiła do getta, skąd udało jej się uciec i przetrwać na aryjskich papierach. W latach pięćdziesiątych wyemigrowała do Izraela, gdzie zmarła w ubiegłym roku. Pamiętam informację o jej śmierci, bo już wtedy myślałam, aby sięgnąć po wydany właśnie zbiór jej opowiadań. Znana jest przede wszystkim jako autorka przejmujących opowiadań o Holokauście. A w tym roku jedno z nich, "Zabawa w klucz", znajdujące się w przeczytanym przeze mnie zbiorku, trafiło na maturę z polskiego. Sama nie wiem: dobrze to czy źle? Kiedy guglowałam, aby dowiedzieć się trochę więcej o pisarce, przede wszystkim wyskakiwały linki do stron informujących o maturalnej karierze jej opowiadania. Może to przysporzy tej prozie czytelników? A naprawdę warto czytać Idę Fink! Ja na pewno sięgnę jeszcze po inne zbiory jej krótkich form. A teraz do rzeczy.
